Wat is een wilsverklaring?
Een wilsverklaring is een schriftelijk document waarin je vastlegt welke medische behandelingen je wel of juist niet meer wilt ondergaan als je op een later moment niet meer in staat bent om die wensen zelf te uiten. Denk bijvoorbeeld aan situaties waarin je in coma ligt, aan dementie lijdt of om een andere reden wilsonbekwaam bent geworden.
Met een wilsverklaring geef je duidelijkheid over je eigen grenzen en wensen rond medische zorg. Het kan gaan over levensverlengende behandelingen, reanimatie, euthanasie of ondraaglijk lijden. Door deze keuzes op tijd op papier te zetten, voorkom je onduidelijkheid bij artsen of familieleden, en zorg je ervoor dat jouw stem gehoord wordt, ook als je zelf niet meer kunt spreken.
Waarom is een wilsverklaring belangrijk?
Als je ooit in een situatie terechtkomt waarin je zelf niets meer kunt aangeven, dan is het fijn als anderen precies weten wat jij had gewild. Met een wilsverklaring kun je jouw wensen aangeven, ook als je zelf niet meer kunt communiceren. Zonder wilsverklaring moeten artsen en familieleden zelf inschatten wat voor jou belangrijk is. Dat kan leiden tot spanningen of beslissingen die niet passen bij jouw overtuigingen of waarden. Het kan de last voor je naasten verlichten, omdat ze minder hoeven te beslissen over medische behandelingen.
Wat kan je vastleggen in een wilsverklaring?
In een wilsverklaring leg je vooral medische keuzes vast, bijvoorbeeld:
- Of je wel of niet gereanimeerd worden bij een hartstilstand;
- Of je euthanasie laten uitvoeren als je ondraaglijk en uitzichtloos lijdt en onder welke omstandigheden;
- Of je wilt afzien van levensverlengende behandelingen zoals beademing of sondevoeding;
- Of er palliatieve sedatie mag worden toegepast als je veel pijn hebt in de laatste levensfase;
- Je kunt ook andere wensen rondom je zorg en behandeling vastleggen, zoals de wens om thuis te sterven of de voorkeur voor bepaalde palliatieve zorg.
Je kunt daarnaast ook aangeven wie jouw wensen goed kent en eventueel namens jou kan optreden richting artsen, bijvoorbeeld een partner, kind of goede vriend(in). Let op: dit is géén officiële volmacht, maar het helpt zorgverleners wel om de juiste persoon te benaderen.
Hoe stel je een wilsverklaring op?
Een wilsverklaring hoeft niet ingewikkeld te zijn, maar het is wél belangrijk dat het document duidelijk, concreet en goed leesbaar is. Dit zijn de stappen die je kunt volgen:
- Zelf doen
Je kunt een wilsverklaring zelf opstellen, zonder tussenkomst van een notaris of advocaat. - Vrije tekst
Er zijn geen strikte regels over de vorm of de tekst, maar het is belangrijk dat de verklaring duidelijk en ondubbelzinnig is.
Noteer je volledige naam, geboortedatum, adres en eventueel je BSN. - Leg je wensen vast
Beschrijf zo precies mogelijk wat je wel en niet wilt op medisch gebied. Vermijd vage termen zoals “ik wil niet lijden”, maar geef aan wat dat voor jou betekent. - Licht je keuzes toe (optioneel)
Een korte uitleg waarom je iets wel of niet wilt, kan helpen om je wensen beter te begrijpen, vooral voor artsen en naasten. - Noem een contactpersoon
Geef aan wie jouw verklaring kent en met wie de arts eventueel kan overleggen. - Zet de datum en je handtekening
Zorg ervoor dat je de datum en je handtekening vermeldt op de verklaring. Vergeet niet om het regelmatig te updaten als je wensen veranderen.
Wilsverklaring maken?
Een wilsverklaring kan je direct online maken op Legally.io. Klik daarvoor op 'Document maken' en begin meteen met het maken van jouw wilsverklaring.
Je kunt de verklaring helemaal zelf schrijven, maar als je twijfelt over de formulering, dan kun je ook een arts, jurist of notaris om hulp vragen. Een notaris is niet verplicht, maar kan wel extra zekerheid geven over de rechtsgeldigheid en duidelijkheid van het document.
Wat gebeurt er als je geen wilsverklaring hebt?
Als je geen wilsverklaring hebt en zelf niets meer kunt aangeven, dan moeten artsen en familieleden beslissingen nemen op basis van wat zij denken dat jij zou hebben gewild. Dat kan leiden tot stress, onzekerheid en zelfs conflicten.
In sommige gevallen wordt er overleg gevoerd met een medisch team of moet de rechter eraan te pas komen, vooral als er onenigheid is tussen betrokkenen. Zonder schriftelijke verklaring is het lastiger om jouw autonomie te respecteren.
Wilsverklaring intrekken?
Zijn je wensen veranderd of past je huidige wilsverklaring niet meer bij wat je nu voelt of denkt? Je kunt op elk moment je wilsverklaring intrekken of vervangen. Hiervoor kun je een document maken om je wilsverklaring in te trekken.
Belangrijke tips
- Bespreek je verklaring met je huisarts en vraag of zij een kopie in je medisch dossier kunnen opnemen.
- Geef een kopie aan je partner of iemand die je vertrouwt.
- Bewaar het origineel op een vaste plek die voor je naasten makkelijk te vinden is.
- Denk erover na om je verklaring te registreren bij het Landelijk Schakelpunt (LSP), zodat ook zorgverleners toegang hebben.
Een wilsverklaring geeft rust. Voor jezelf, omdat je weet dat je wensen duidelijk zijn. En voor je omgeving, omdat zij niet hoeven te twijfelen wat jij gewild zou hebben.
Wil je aan de slag? Maak dan direct jouw wilsverklaring online.
