5 meest gemaakte fouten bij het opstellen van een ondernemingsplan

Het opstellen van een ondernemingsplan is een essentiële stap voor iedere startende ondernemer. Jammer genoeg maakt men hierbij opvallend vaak 5 fouten die het succes van het bedrijf in de weg kunnen staan. Deze fouten variëren van te optimistische verwachtingen tot onvoldoende concrete onderbouwing van plannen.

In dit artikel leggen we uit welke fouten het vaakst voorkomen en geven we praktijkvoorbeelden.

Een overzicht van de meest voorkomende fouten bij het opstellen van een ondernemingsplan

Het opstellen van een ondernemingsplan lijkt misschien eenvoudig, maar je dient rekening te houden met vaak terugkerende valkuilen. Een goed inzicht hierin helpt ondernemers om deze fouten te herkennen en vermijden.

Veelvoorkomende fouten zijn onder andere:

• Onderschatting van de concurrentie: Een ondernemer die de concurrentie onderschat, wordt vaak verrast door bestaande spelers, wat de eerste resultaten rechtstreeks kan beïnvloeden.
• Onvoldoende marktonderzoek: Feiten en data vormen de basis voor betrouwbare strategieën.
• Te optimistische financiële verwachtingen: Te positieve prognoses zorgen er regelmatig voor dat ondernemers hun eigen middelen overschatten, wat het risico op cashflowproblemen vergroot.
• Werken op basis van aannames in plaats van feiten: Werken met aannames in plaats van feiten resulteert vaak in plannen die niet haalbaar zijn.
• Onvoldoende visuele ondersteuning: Een visueel krachtig plan is niet alleen aantrekkelijker, maar maakt informatie sneller inzichtelijk, wat de kans om partners, investeerders of banken te overtuigen aanzienlijk vergroot.

De onderstaande tabel maakt duidelijk welke mogelijke gevolgen deze fouten kunnen hebben:

Vijf meest voorkomende fouten bij een bedrijfsplan

Veel ondernemers maken bij het opstellen van hun ondernemingsplan enkele typische fouten die de kans op succes verkleinen. Heldere analyse, realistische aannames en voldoende controle zijn essentieel om deze valkuilen te vermijden.

1. Het ondernemingsplan kijkt niet ver genoeg vooruit

Een veelvoorkomende fout onder ondernemers is dat ze hun plan te veel op de korte termijn richten. De focus ligt vaak op het eerste jaar of de opstartfase, terwijl langetermijnontwikkelingen, zoals groei, marktevolutie en mogelijke obstakels onvoldoende worden meegenomen. Hierdoor ontbreekt het aan realistische scenario’s en een strategie voor duurzame ontwikkeling.

Bedrijven die niet drie tot vijf jaar vooruit plannen, lopen het risico verrast te worden door veranderingen in hun sector of markt. Een langetermijnvisie helpt om investeringen beter te sturen en biedt houvast bij het nemen van strategische beslissingen. Een tijdlijn met belangrijke mijlpalen mag dan ook niet ontbreken in een bedrijfsplan.

2. Te veel aannames zonder onderbouwing

Een ander kritisch punt is het maken van aannames die onvoldoende zijn onderbouwd. Ondernemers nemen vaak aan dat klanten vanzelf komen, de markt snel groeit of kosten laag blijven, zonder data of bronnen te vermelden. Dit leidt tot onrealistische ondernemingsplannen die investeerders niet kunnen overtuigen.

Elke aanname moet dus gestaafd zijn met cijfers, branchegegevens of marktervaringen. Het expliciet benoemen en onderbouwen van aannames geeft inzicht in risico’s en maakt het plan geloofwaardiger.

Gebruik tabellen of grafieken om deze aannames visueel duidelijk te maken:

3. Omzet wordt overschat

Veel bedrijfsplannen zijn te optimistisch over de verwachte omzet, omdat ondernemers onvoldoende rekening houden met opstartproblemen, seizoenschommelingen of een trage marktentree. De omzetprognoses zijn dan gebaseerd op ideale omstandigheden, zonder voldoende bewijs of onderbouwing uit de markt. 

Wanneer de werkelijkheid tegenvalt, kan dit problemen met de financiering en dagelijkse bedrijfsvoering teweegbrengen. Het is dan ook beter om meerdere scenario’s te presenteren, zoals een ‘best case’, ‘realistisch’ en ‘worst case’ scenario. Zo weten mogelijke investeerders dat je rekening houdt met risico’s.

4. Concurrentie wordt onderschat

Ondernemers hebben vaak te weinig oog voor hun concurrenten. Ze denken soms dat hun product uniek is of dat concurrentie geen bedreiging vormt, zonder onderzoek te doen naar bestaande aanbieders en hun sterke punten.

Een goed bedrijfsplan beschrijft de concurrenten, met aandacht voor hun sterke en zwakke punten én voor hoe het bedrijf zich onderscheidt. Zo krijg je een realistisch beeld van de marktpositie en mogelijke uitdagingen.

De onderstaande lijst kan helpen bij het analyseren van concurrentie:

• Wie zijn de belangrijkste spelers?
• Wat is hun marktaandeel?
• Welke prijzen hanteren ze? 
• Wat maakt de concurrentie uniek?
• Hoe reageert het bedrijf op hun strategieën?

5. Ondernemingsplan wordt niet gecontroleerd

Een laatste veelgemaakte fout is dat het bedrijfsplan niet grondig wordt gecontroleerd. Ondernemers laten vaak typfouten staan, werken het plan niet regelmatig bij of laten het niet nalezen door onafhankelijke derden. Dit maakt een slordige indruk bij investeerders en kan leiden tot verkeerde aannames of gemiste kansen.

Het is verstandig om het plan te (laten) beoordelen op volledigheid, logica en actualiteit. Aan de hand van checklisten kun je controleren of alles klopt. Laat het plan bij voorkeur nalezen door een adviseur, mentor of ervaren ondernemer voor een objectief oordeel. Regelmatige updates houden het plan actueel en scherp.

Belangrijkste punten

Een goed ondernemingsplan is onmisbaar voor een succesvolle start, maar wordt vaak ondermijnd door voorspelbare fouten. 

Veelgemaakte valkuilen zijn onder andere te optimistische verwachtingen, ongefundeerde aannames en het negeren van concurrentie. 

Zonder realistische onderbouwing en langetermijnvisie verliest het plan aan kracht en overtuiging. 

Door grondig marktonderzoek te doen, cijfers te onderbouwen en het plan kritisch te laten controleren, vergroot een ondernemer de kans op succes aanzienlijk.

Veelgestelde vragen

Welke mijlpalen kun je opnemen in de tijdlijn van het ondernemingsplan?

In de tijdlijn van een ondernemingsplan neem je belangrijke mijlpalen op die de voortgang en groei van je onderneming markeren. Denk hierbij aan de oprichting van het bedrijf, het verkrijgen van financiering, de lancering van een product of dienst, het bereiken van een eerste omzetdoel, het aannemen van personeel, en het uitbreiden naar nieuwe markten. Ook investeringsmomenten, samenwerkingen of certificeringen kunnen belangrijke mijlpalen zijn. Deze gebeurtenissen helpen niet alleen om focus te behouden, maar laten investeerders of financiers zien dat je een doordachte en realistische planning hebt.

Hoe onderbouw je een ondernemingsplan?

Een ondernemingsplan onderbouw je door het te baseren op feiten, marktonderzoek en realistische aannames. Gebruik concrete cijfers, zoals marktgroottes, concurrentieanalyse, doelgroepgegevens en financiële prognoses. Dit maakt je plannen geloofwaardig. Deze informatie kun je vinden via bronnen zoals het CBS, brancheorganisaties, de Kamer van Koophandel, vakbladen, marktanalyses of enquêtes onder potentiële klanten. Verwijs naar deze betrouwbare bronnen en licht je keuzes toe. Leg bijvoorbeeld uit waarom je voor een bepaalde prijsstrategie of een specifiek distributiekanaal kiest. Ondersteun je financiële plan met een duidelijke toelichting wat betreft omzetverwachtingen, kostenstructuur en investeringsbehoeftes. Hoe beter je laat zien dat je plan is doordacht en onderbouwd met actuele data, hoe groter het vertrouwen van investeerders, banken of andere betrokken partijen.

Met welke opstartproblemen moet je rekening houden?

Bij de start van een onderneming kun je met verschillende opstartproblemen te maken krijgen. Veelvoorkomende uitdagingen zijn het vinden van voldoende startkapitaal, het aantrekken van de eerste klanten, het opbouwen van naambekendheid en het opzetten van een goede administratie. Ook kunnen er juridische en fiscale vraagstukken ontstaan, zoals vergunningen, verzekeringen of het kiezen van de juiste rechtsvorm. Daarnaast kost het vaak meer tijd dan verwacht om processen goed in te richten en betrouwbare leveranciers of partners te vinden. Door deze mogelijke knelpunten vooraf in kaart te brengen en een plan B achter de hand te hebben, vergroot je de kans op een succesvolle start.