5 zaken die vaak misgaan bij het opstellen van een overeenkomst van opdracht

Veel ondernemers en opdrachtgevers willen voorkomen dat ze in bekende valkuilen stappen bij het opstellen van een overeenkomst van opdracht. De 5 meest gemaakte fouten kunnen leiden tot discussies, misverstanden of zelfs juridische problemen. Gelukkig zijn deze fouten vaak eenvoudig te voorkomen - als je weet waarop je moet letten.

In dit artikel gaan we dieper in op wat kan misgaan bij het opstellen van een overeenkomst van opdracht, zodat je kunt leren uit deze fouten. 

Ontdek welke fouten het vaakst worden gemaakt bij het opstellen van overeenkomsten van opdracht

Hoewel het opstellen van een overeenkomst van opdracht eenvoudig lijkt, maken zowel opdrachtgevers als ondernemers regelmatig dezelfde fouten, waardoor ze onverwachte risico’s lopen.

1. Onduidelijke omschrijving van de opdracht

Vaak ontbreekt een duidelijke en volledige beschrijving van de te leveren prestaties. Dit kan leiden tot discussies over verwachtingen of extra werk.

2. Vage afspraken over de vergoeding

Het is belangrijk om afspraken over betaling duidelijk vast te leggen. Onvolledigheid zorgt voor verwarring of zelfs conflicten.

3. Gebrekkige afspraken over aansprakelijkheid

Veel overeenkomsten bevatten geen of te algemene bepalingen over wie aansprakelijk is bij fouten of schade. Dit kan vervelende gevolgen hebben als er iets misgaat.

4. Geen details over opzegtermijn en beëindiging

Het ontbreken van duidelijke afspraken over hoe en wanneer de overeenkomst kan worden beëindigd, zorgt voor onzekerheid bij beide partijen.

5. Onvoldoende aandacht voor wettelijke eisen

Sommige overeenkomsten voldoen niet aan de wettelijke eisen, bijvoorbeeld wat betreft privacy of fiscaliteit. Daardoor lopen beide partijen risico op boetes of juridische problemen.

We kunnen de top drie van deze valkuilen als volgt rangschikken:

De vijf meest voorkomende fouten bij overeenkomsten van opdracht

Veel opdrachtgevers en opdrachtnemers pakken het opstellen van een opdrachtovereenkomst niet correct aan. Kleine onduidelijkheden of verkeerde aannames kunnen grote juridische en financiële gevolgen hebben.

1. Een OVO wordt gebruikt voor elke opdracht

Een veelgemaakte fout is het inzetten van een overeenkomst van opdracht (OVO) voor elke vorm van opdracht. Dit contract is handig voor zelfstandige professionals die een duidelijk afgebakende klus (een losse of tijdelijke opdracht) doen zonder dat ze in loondienst zijn. Toch is een OVO niet altijd de beste keuze. Bij grotere of langdurige samenwerkingen waarbij meerdere partijen samenwerken, is een civielrechtelijke samenwerkingsovereenkomst (CSO) vaak handiger. Zo’n CSO regelt niet alleen de taken, maar ook hoe de verantwoordelijkheden en risico’s worden verdeeld.

Daarnaast is het belangrijk om te weten dat als iemand onder leiding werkt of langdurig betrokken is, een OVO niet altijd goed past en het misschien beter is om te spreken van een arbeidsovereenkomst. Ook in sommige branches, zoals de bouw, gelden speciale regels en contracten. Bovendien kan een standaard OVO soms te beperkt zijn als het gaat om afspraken over wie aansprakelijk is of wie het werk mag gebruiken. Daarom is het slim om vooraf goed te kijken welke overeenkomst het beste past bij de opdracht: de OVO, de CSO of misschien een andere vorm.

Neem dus altijd de aard van het werk, de verhouding tussen partijen en de mate van zelfstandigheid in beschouwing en beoordeel per situatie welke contractsoort het beste past. Dit voorkomt schijnzelfstandigheid.

2. Geen OVO vanwege de algemene voorwaarden

Sommige partijen kiezen ervoor om géén overeenkomst van opdracht (OVO) op te stellen en vertrouwen alleen op hun algemene voorwaarden. 

Dat is risicovol. Algemene voorwaarden bevatten vooral de standaardregels, maar leggen de specifieke afspraken tussen opdrachtgever en opdrachtnemer niet vast. Essentiële zaken zoals taakomschrijving, duur en opzegmogelijkheden ontbreken dan. Dit biedt minder juridische bescherming, waardoor misverstanden of conflicten moeilijk op te lossen zijn. 

Het is dus raadzaam om altijd een schriftelijke overeenkomst van opdracht te sluiten en niet enkel terug te vallen op de algemene voorwaarden.

3. OVO is voldoende om een arbeidsovereenkomst uit te sluiten

Het misverstand bestaat dat een OVO automatisch voorkomt dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst. Dat is niet het geval. De inhoud en uitvoering van het werk zijn immers bepalend. 

Als iemand structureel arbeid verricht onder het gezag van de opdrachtgever en met arbeidsplicht, kan juridisch alsnog een arbeidsovereenkomst ontstaan. De gebruikte benaming van het contract is dus niet doorslaggevend. 

Het is dan ook belangrijk om duidelijke afspraken te maken over zelfstandigheid, verantwoordelijkheden en wijze van uitvoering. Alleen dan kan worden voorkomen dat de relatie toch als dienstverband wordt gekwalificeerd.

4. Een opdrachtnemer kan een overeenkomst van opdracht niet opzeggen

Sommige overeenkomsten van opdracht gaan ervan uit dat alleen de opdrachtgever kan opzeggen of dat de opdracht vastligt voor de gehele looptijd. Dit levert risico’s op voor beide partijen.

Volgens de wet mag een opdrachtnemer in principe altijd opzeggen, tenzij partijen iets anders zijn overeengekomen. Het volledig uitsluiten van opzegging kan in strijd zijn met het recht. 

Het is dan ook verstandig om in de OVO duidelijke afspraken op te nemen over opzegtermijnen en eventuele gevolgen van tussentijdse beëindiging. Zo weten beide partijen waar ze aan toe zijn.

5. Samenwerkingsovereenkomst in plaats van OVO

In plaats van een officiële overeenkomst van opdracht kiezen sommige partijen soms voor een 'samenwerkingsovereenkomst' in de hoop flexibel te blijven of wettelijke eisen te ontwijken. Dit zorgt vaak juist voor onduidelijkheid. Een samenwerkingsovereenkomst is immers geen vaste juridische term en laat daardoor veel ruimte voor interpretatie. Omdat de afspraken vaak vaag blijven, kunnen er snel problemen ontstaan bij conflicten. Zeker als één partij vooral uitvoerende taken heeft en er geen gezamenlijke doelen zijn, past de relatie vaak beter binnen een opdracht- of arbeidsovereenkomst. Duidelijke afspraken over rol- en taakverdeling zijn daarom essentieel om misverstanden te voorkomen.

Belangrijkste punten

Een overeenkomst van opdracht moet zorgvuldig worden opgesteld om juridische en financiële risico’s te vermijden. 

Veelvoorkomende fouten zijn onder andere onduidelijke opdrachtomschrijvingen, gebrekkige afspraken over betaling en aansprakelijkheid en misvattingen over het verschil tussen een OVO en een arbeidsovereenkomst. 

Het gebruik van onjuiste contractvormen of het ontbreken van concrete afspraken kan leiden tot conflicten of zelfs boetes. 

Een duidelijke, juridisch getoetste overeenkomst met specifieke afspraken per situatie is essentieel voor een goede samenwerking tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.

Veelgestelde vragen

Wat is een civielrechtelijke arbeidsovereenkomst?

Dit is een juridisch bindend contract tussen een werkgever en een werknemer, waarbij drie kernelementen aanwezig moeten zijn: arbeid, loon en een gezagsverhouding. Dit betekent dat de werknemer verplicht is om persoonlijk arbeid te verrichten in ruil voor loon en onder het gezag en de instructies van de werkgever. Deze overeenkomst is geregeld in het Burgerlijk Wetboek (artikel 7:610 BW) en biedt de werknemer uitgebreide rechtsbescherming, zoals loondoorbetaling bij ziekte, ontslagbescherming en recht op vakantiedagen. Dit onderscheidt de arbeidsovereenkomst van een overeenkomst van opdracht, waarbij juist géén sprake is van een gezagsverhouding en minder wettelijke bescherming geldt. In de praktijk is het soms lastig te bepalen of er sprake is van een arbeidsovereenkomst of een overeenkomst van opdracht, wat regelmatig leidt tot discussies of procedures, bijvoorbeeld over schijnzelfstandigheid.

Welke vormen kan een overeenkomst van opdracht aannemen?

Een overeenkomst van opdracht kan verschillende vormen aannemen, afhankelijk van de aard van de werkzaamheden en de relatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Veelvoorkomende varianten zijn: freelance- of zzp-overeenkomsten (voor zelfstandige professionals), consultancyovereenkomsten (voor adviesdiensten), bemiddelingsovereenkomsten (voor het tot stand brengen van contracten tussen derden) en aanneming van werk (voor het realiseren van een concreet werk, zoals een bouwproject). Ook in de zorg, IT en de creatieve sector worden vaak specifieke opdrachtovereenkomsten gebruikt. Kenmerkend is dat er géén sprake is van een arbeidsovereenkomst, maar dat de opdrachtnemer zelfstandig werkt, zonder gezagsverhouding.

Hoe wordt aansprakelijkheid geregeld bij een overeenkomst van opdracht? 

Bij een overeenkomst van opdracht is de opdrachtnemer in principe zelf aansprakelijk voor fouten of schade die ontstaan tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden, tenzij anders is afgesproken. De opdrachtnemer moet de opdracht zorgvuldig en volgens de gemaakte afspraken uitvoeren. Als hij of zij tekortschiet (bijvoorbeeld door nalatigheid of fouten), kan de opdrachtgever een schadevergoeding eisen. Tegelijkertijd kan in de overeenkomst zelf worden afgesproken om de aansprakelijkheid te beperken, bijvoorbeeld tot een bepaald bedrag of alleen bij opzet of grove schuld. Ook is het gebruikelijk dat de opdrachtnemer een beroepsaansprakelijkheidsverzekering afsluit om risico’s af te dekken.

Hoe wordt de vergoeding vastgelegd in een overeenkomst van opdracht? 

In een overeenkomst van opdracht wordt de vergoeding doorgaans vastgelegd in een aparte bepaling waarin duidelijk wordt omschreven hoe en wanneer de opdrachtnemer betaald wordt. Dit kan een vast bedrag per uur, per geleverde prestatie of een totaalbedrag voor de hele opdracht zijn. Ook wordt vaak opgenomen of de vergoeding inclusief of exclusief btw is, hoe de facturatie verloopt (bijvoorbeeld maandelijks of na afronding van de opdracht) en binnen welke termijn de betaling moet plaatsvinden. Eventuele bijkomende kosten of vergoedingen, zoals reiskosten, kunnen eveneens in deze bepaling worden opgenomen om misverstanden te voorkomen.