Omgangsregeling en co-ouderschap uitgelegd: regels en wetten in 2025

Omgangsregeling en co-ouderschap zijn belangrijk voor ouders die uit elkaar gaan maar allebei goede afspraken willen maken voor hun kinderen. Een goede regeling schept duidelijkheid over waar de kinderen verblijven, wie wanneer voor hen zorgt en hoe beslissingen worden genomen. Veel ouders vragen zich af hoe zo'n regeling er in de praktijk uitziet en wat ze zeker niet over het hoofd mogen zien. 

In dit artikel vind je handige voorbeelden en tips die je helpen om zelf een solide omgangsregeling en co-ouderschap op te stellen.

Wat is een omgangsregeling?

Een omgangsregeling legt vast wanneer en hoe kinderen contact hebben met de ouder bij wie ze na een scheiding niet wonen. Meestal verblijft het kind het grootste deel van de tijd bij één ouder. De andere ouder ziet het kind op vooraf afgesproken momenten. Dit zijn vaak vaste dagen, zoals in het weekend, tijdens vakanties of op feestdagen. Ouders kunnen hierover samen afspraken maken. Lukt dat niet, dan kan de rechter de omgangsregeling vaststellen. Die zal altijd naar het belang van het kind kijken. 

Belangrijke punten van een omgangsregeling:

• afspraken over verblijf bij de andere ouder
• flexibiliteit, maar duidelijkheid voor alle partijen
• de wensen en behoeften van het kind staan centraal

Als ouder kun je samen kiezen voor een schema dat aansluit bij de levens van zowel jezelf als het kind. Opteer bij voorkeur voor een flexibele omgangsregeling die kan veranderen tijdens vakanties of op speciale dagen.

Omgangsregelingen moeten verplicht vastgelegd worden in een ouderschapsplan.

Wat is co-ouderschap?

Co-ouderschap betekent dat beide ouders na een scheiding samen verantwoordelijk blijven voor de zorg en opvoeding van hun kind. Ze verdelen de zorgtaken en tijd zoveel mogelijk gelijk. Dit kan bijvoorbeeld 50/50 zijn, maar ook 60/40 of een andere verdeling.

Belangrijke kenmerken van co-ouderschap zijn:

• Beide ouders dragen bij aan de dagelijkse zorg en beslissingen.
• Het kind heeft evenveel of bijna evenveel contact met beide ouders.
• Ouders bespreken regelmatig praktische zaken, zoals school, sport en vakanties.

In het dagelijks leven betekent dit vaak dat het kind het ene deel van de week bij de ene ouder en het andere deel van de week bij de andere ouder verblijft. Dit vereist duidelijke afspraken over bijvoorbeeld kosten, huisregels en communicatie.

De voordelen van co-ouderschap op een rij:

Co-ouderschap werkt het beste als beide ouders goed kunnen communiceren en afspraken nakomen. Een goede samenwerking biedt het kind rust en stabiliteit.

Wanneer is co-ouderschap een passende regeling?

Co-ouderschap is een goede oplossing wanneer beide ouders relatief dicht bij elkaar wonen. Zo kan het kind vlot de school, vrienden en sportclubs bereiken.

Goede communicatie tussen de ouders is essentieel. Als beide ouders in staat zijn om afspraken te maken en conflicten op een volwassen manier op te lossen, verloopt co-ouderschap vaak vlot.

Wanneer beide ouders vóór de scheiding al actief betrokken waren bij de opvoeding, is er gewoonlijk een goede basis voor co-ouderschap. Zo blijft het kind gewend aan twee betrokken ouders.

Enkele situaties waarin co-ouderschap passend kan zijn:

• Beide ouders willen de verantwoordelijkheid delen.
• Het kind heeft een sterke band met beide ouders.
• De ouders kunnen vlot samenwerken, zonder veel conflicten.
• Er is voldoende flexibiliteit qua werk en schema’s.

Soms is een omgangsregeling beter geschikt. Bijvoorbeeld als één van de ouders verder weg woont of als de communicatie stroef verloopt en afspraken vaak niet worden nagekomen. Bij twijfel kan het nuttig zijn om juridisch advies in te winnen. Een regeling moet altijd aansluiten bij wat het beste is voor het kind.

Verschillende soorten omgangsregelingen

Ouders kunnen kiezen uit meerdere vormen van omgangsregelingen, afhankelijk van wat het beste past bij hun situatie en de behoeftes van hun kind. Het draait erom duidelijke afspraken te maken zodat iedereen weet waar hij/zij aan toe is.

1. Klassieke omgangsregeling

Dit type regeling zie je vaak wanneer het kind voornamelijk bij één ouder woont. De andere ouder krijgt het kind dan op vaste momenten te zien, bijvoorbeeld elk weekend en één dag doordeweeks. Ook de vakanties worden bij een klassieke omgangsregeling gewoonlijk verdeeld tussen beide ouders. Deze regeling biedt het kind duidelijkheid en rust, doordat het meestal op één vaste plek woont en regelmatig contactmomenten heeft met de andere ouder.

2. Gedeelde zorg (co-ouderschap)

Bij co-ouderschap zorgen beide ouders bijna evenveel voor het kind. Dit kan betekenen dat het kind bijvoorbeeld de ene week bij de ene ouder woont en de volgende week bij de andere ouder. Soms wisselt het kind om de paar dagen van verblijfplaats. Deze regeling vraagt om veel overleg en goede communicatie tussen de ouders, omdat beslissingen en zorg gedeeld worden. Gedeelde zorg vraagt om een goede samenwerking tussen de ouders, zodat zij hun kind een stabiele en evenwichtige opvoeding kunnen bieden.

3. Flexibele omgangsregeling

Een flexibele omgangsregeling is handig als de ouders wisselende werktijden of onvoorspelbare verplichtingen hebben. In plaats van vaste tijdstippen, zijn de afspraken minder strak en kunnen ze steeds worden aangepast aan de actuele situatie. Dit type regeling biedt veel ruimte voor maatwerk, maar vereist ook dat de ouders flexibel zijn en elkaar goed blijven informeren.

4. Omgangsregeling voor baby’s

Bij heel jonge kinderen kiest men vaak voor korte en frequente contactmomenten met de ouder bij wie het kind niet woont. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat er 2 à 3 keer per week een paar uur contact is. Die regelmaat is belangrijk voor baby's, omdat het hen helpt om een veilige en voorspelbare omgeving te ervaren. Te lange of onregelmatige contactmomenten kunnen juist stressvol zijn voor jonge kinderen.

Waarop moet je letten bij het opstellen van een omgangsregeling of co-ouderschap?

Bij het opstellen van een omgangsregeling of co-ouderschap is het aangewezen om concreet af te spreken hoe de zorg en de tijd met de kinderen wordt verdeeld. Maak duidelijke, specifieke afspraken over wie op welke momenten verantwoordelijk is. Dit biedt rust en duidelijkheid voor alle betrokken partijen.

Communicatie is een sleutelpunt. Het is essentieel dat ouders open en respectvol met elkaar blijven praten, ook als dat soms lastig is. Goede communicatie zorgt ervoor dat kleine problemen snel opgelost worden en niet uit de hand lopen.

Houd rekening met praktische zaken, zoals school, sportclubs en vakanties. Leg afspraken over het halen en brengen, en over wie wanneer deelneemt aan oudergesprekken, schriftelijk vast. Zo voorkom je verwarring en misverstanden.

In de onderstaande tabel zie je enkele voorbeelden van belangrijke onderwerpen die duidelijke afspraken vereisen:

Flexibiliteit is ook belangrijk. Soms loopt het anders dan gepland, bijvoorbeeld door werk of ziekte. Spreek op voorhand af hoe je hiermee zal omgaan om spanningen te voorkomen.

Let tot slot op de juridische kant. Leg de afspraken altijd schriftelijk vast, zodat iedereen weet waar hij of zij aan toe is. Zo zijn de belangen van het kind goed gewaarborgd.

Hoe kunnen feestdagen en vakanties worden verdeeld?

Bij co-ouderschap is het handig om van tevoren duidelijke afspraken te maken over de verdeling van feestdagen en vakanties. Veel ouders kiezen voor een wisselende regeling wat de feestdagen betreft. Zo zijn de kinderen het ene jaar met Kerstmis bij de ene ouder en het andere jaar bij de andere ouder. Ook feestdagen als Pasen en Sinterklaas kunnen op deze manier worden verdeeld. Zo weet iedereen waar hij of zij aan toe is en voorkom je discussies.

Sommige ouders spreken juist af om de feestdagen te verdelen. Dit wordt vaak gedaan bij langere feestperiodes, zoals de kerstperiode. Zo kunnen de kinderen bijvoorbeeld kerstavond bij de ene ouder vieren en eerste kerstdag bij de andere doorbrengen.

Leg alle details vast in de omgangsregeling. Denk aan begin- en eindtijden, wie verantwoordelijk is voor het transport en hoe moet worden omgegaan met onverwachte situaties.

Hoe moeten afspraken formeel worden vastgelegd?

Afspraken tussen ouders over co-ouderschap of een omgangsregeling worden altijd vastgelegd in een ouderschapsplan. Dit is verplicht bij een scheiding met kinderen jonger dan achttien.

Het ouderschapsplan is een juridisch document waarin de verdeling van zorgtaken, contactmomenten, vakanties en financiële zaken wordt vastgelegd. De rechter bekijkt het plan bij de scheiding en keurt het goed als het in het belang van het kind is.

Belangrijke onderdelen van het ouderschapsplan zijn:

• verdeling van de zorg- en opvoedtaken
• afspraken over de hoofdverblijfplaats van het kind
• regeling van de omgang met beide ouders
• informatie-uitwisseling en belangrijke beslissingen
• financiële afspraken (kinderalimentatie, kostenverdeling)

Het plan wordt meestal in overleg opgesteld, eventueel met de hulp van een mediator of advocaat. Je kunt het vervolgens zelf indienen bij de rechtbank, waar het dan wordt opgenomen in de echtscheidingsbeschikking.

Zodra het ouderschapsplan door de rechter is goedgekeurd, zijn de afspraken rechtsgeldig. Als de omstandigheden veranderen, kun je het plan samen aanpassen en opnieuw laten vastleggen.

Hoe wordt kinderalimentatie geregeld bij een omgangsregeling?

Kinderalimentatie is er om te zorgen dat kinderen financieel niet de dupe worden van een scheiding. Bij een omgangsregeling woont het kind hoofdzakelijk bij één ouder en spreekt men af wanneer het kind bij de andere ouder is.

De ouder waar het kind het meeste verblijft, ontvangt meestal kinderalimentatie van de andere ouder. Dit wordt berekend aan de hand van het inkomen van beide ouders en de behoefte van het kind.

Het doel is dat het financiële verschil tussen de huishoudens zo klein mogelijk blijft. Bij het vaststellen van kinderalimentatie wordt gekeken naar wat elk van de ouders kan betalen en welke kosten het kind met zich meebrengt.

Soms zijn er bijzondere afspraken, bijvoorbeeld extra kosten voor vakanties of sport. Ouders mogen samen afspraken maken, maar het is verstandig deze altijd vast te leggen of door een rechter te laten toetsen.

Let op: bij co-ouderschap ligt de situatie vaak anders, omdat de zorg en kosten gelijk worden verdeeld. Maar ook dan kunnen er nog aanvullende afspraken nodig zijn, afhankelijk van het verschil in inkomen.

Hoe wordt kinderalimentatie bepaald bij co-ouderschap?

Bij co-ouderschap delen beide ouders de zorg en opvoeding meestal zo gelijk mogelijk. Toch betekent dat niet dat de kosten altijd automatisch gelijk verdeeld zijn. Bij het bepalen van de kinderalimentatie worden immers een paar vaste stappen gevolgd. 

Eerst wordt er gekeken naar de behoefte van het kind: wat zou het kosten om het kind op een vergelijkbaar leefniveau te houden als vóór de scheiding? 

Vervolgens kijkt men naar de draagkracht van beide ouders. Als de ene ouder meer verdient dan de ander, is het mogelijk dat deze ouder alimentatie betaalt. De gedachte hierachter is dat het kind bij beide ouders dezelfde levenskwaliteit heeft.

Belangrijke factoren die meespelen zijn:

• inkomen van beide ouders
• aantal kinderen
• WOZ-waarde van de woning
• nieuwe gezinssituatie (nieuwe partner/extra kinderen)

De afspraken over de kostenverdeling worden vaak vastgelegd in een ouderschapsplan. Het is slim om hierover in overleg duidelijke afspraken te maken, zodat er geen onduidelijkheid ontstaat over wie wat betaalt.

Wat gebeurt er als er geen overeenstemming wordt bereikt over co-ouderschap of een omgangsregeling?

Soms lukt het ouders niet om samen duidelijke afspraken te maken over co-ouderschap of een omgangsregeling. Dit kan voor veel stress en onzekerheid zorgen, vooral als de communicatie moeilijk verloopt. In zo’n situatie kun je verschillende stappen ondernemen.

Vaak probeert men eerst om met hulp van een mediator alsnog tot afspraken te komen. Mediation is bedoeld om in een rustige omgeving samen tot oplossingen te komen, zonder meteen naar de rechter te stappen.

Pas als mediation niet helpt, zet men meestal de stap naar de rechtbank. Het belang van het kind staat centraal bij de afweging van de rechter. De mening van beide ouders wordt gehoord, maar uiteindelijk neemt de rechter een beslissing die gericht is op een stabiele en veilige situatie voor het kind.

Wat als een ex-partner zich niet aan de afspraken houdt?

Het komt regelmatig voor dat een ex-partner zich niet houdt aan afspraken over de omgangsregeling of het co-ouderschap. Dit kan behoorlijk frustrerend zijn, zeker als je kind hieronder lijdt.

Hieronder vind je welke stappen je kunt nemen als je ex zich niet aan de afspraken houdt.

1. Ga met elkaar in gesprek

Probeer altijd eerst een gesprek aan te gaan. Een open en eerlijk gesprek kan veel onduidelijkheden wegnemen en misverstanden helpen voorkomen. Leg duidelijk uit welke afspraken zijn gemaakt en waarom het belangrijk is dat deze nageleefd worden. Pas wanneer jullie elkaar goed begrijpen, kunnen jullie samen tot een oplossing komen die voor iedereen acceptabel is.

2. Schakel hulp in van vrienden of familie

Een gesprek met iemand die jullie allebei vertrouwen, kan soms uitkomst bieden. Een vriend, familielid of een andere neutrale persoon kan een frisse blik op de situatie werpen en de emoties tot bedaren brengen. Deze persoon kan als bemiddelaar optreden en zorgen dat het gesprek constructief blijft, zonder dat het escaleert.

3. Overweeg mediation

Komen jullie er niet samen uit? Dan kan een mediator uitkomst bieden. Een mediator is een onafhankelijke professional die helpt om de communicatie tussen de betrokken partijen te verbeteren. Met zijn of haar begeleiding kunnen jullie opnieuw concrete afspraken maken en conflicten oplossen zonder rechtszaak.

4. Juridische stappen

Blijft het probleem ondanks alles bestaan, dan kun je overwegen om een advocaat te raadplegen. Een advocaat kan je informeren over je rechten en bijstaan bij mogelijke juridische stappen. Er zijn verschillende opties, zoals het sturen van een officiële waarschuwing of het instellen van een dwangsom om naleving van afspraken af te dwingen. Deze stap is vaak een laatste redmiddel, omdat het de relatie kan belasten.

Stappen bij een onwerkbare omgangsregeling of co-ouderschap

Het is ook mogelijk dat de omgangsregeling of het co-ouderschap onwerkbaar is. In dit geval zijn er voortdurend conflicten tussen de ouders, worden afspraken structureel niet nagekomen of vertoont het kind tekenen van stress. 

Hieronder ontdek je hoe je een onwerkbare regeling terug werkbaar kunt maken.

1. Signalen herkennen

De eerste stap is het herkennen van problemen. Merk je bijvoorbeeld dat afspraken niet worden nagekomen of dat de communicatie moeizaam verloopt? Dit soort signalen kunnen zorgen voor onrust en spanning, vooral bij het kind. Ook signalen van stress, onzekerheid of terugtrekgedrag bij het kind kunnen erop wijzen dat de regeling niet in het belang van het kind werkt.  Het is belangrijk deze signalen vroegtijdig te herkennen, zodat je op tijd kunt ingrijpen voordat de situatie escaleert.

2. In gesprek gaan

Probeer een open en eerlijk gesprek aan te gaan met de andere ouder. Benoem welke afspraken niet goed werken en luister aandachtig naar elkaars wensen en zorgen. Blijf tijdens het gesprek respectvol en stel altijd het belang van het kind voorop. Een goede communicatie kan veel misverstanden oplossen en leidt vaak tot betere samenwerking.

3. Hulp inschakelen

Komen jullie er niet samen uit? Dan kan het interessant zijn om een mediator in te schakelen. Een mediator is een neutrale derde partij die helpt om de communicatie te verbeteren en nieuwe afspraken te maken. Zo voorkom je dat het conflict escaleert en je met een gerechtelijke procedure te maken krijgt.

4. Advies inwinnen bij een deskundige

Soms is juridisch advies nodig om duidelijkheid te krijgen over je rechten en mogelijkheden. Je kunt een advocaat raadplegen of contact opnemen met het Juridisch Loket voor gratis advies. Zij kunnen je ondersteunen bij het verkennen van passende vervolgstappen en informeren over je juridische opties wanneer het conflict aanhoudt.

5. Nieuwe afspraken vastleggen

Maak je samen nieuwe afspraken? Leg deze dan schriftelijk vast in een aangepast ouderschapsplan. Dit voorkomt onduidelijkheden en zorgt ervoor dat iedereen weet waar hij of zij aan toe is. Een schriftelijke vastlegging maakt het ook makkelijker om de afspraken te handhaven.

6. Rechter inschakelen

Als het écht niet lukt om er samen uit te komen, kun je de rechter vragen om een beslissing te nemen. De rechter kijkt dan vooral naar het belang van het kind en zoekt naar een oplossing die werkt voor het hele gezin. Dit is meestal de laatste stap, wanneer overleg en mediation niet tot een akkoord hebben geleid.

Wat te doen als jouw kind geen contact meer wil met je ex-partner?

Soms geeft een kind aan dat het geen contact meer wil met de andere ouder. Dit kan onverwachts zijn en zorgt vaak voor veel onzekerheid binnen het co-ouderschap. Het is belangrijk om open te blijven communiceren met je kind.

Vraag rustig naar de reden en toon begrip, zonder druk uit te oefenen. Probeer een veilige sfeer te creëren waarin het kind zich gehoord voelt. Luister goed naar signalen van je kind en neem ze serieus.

Soms is er een duidelijk incident of speelt er iets gevoeligs dat niet direct uitgesproken wordt. Overweeg om met je ex-partner in gesprek te gaan. Zorg dat dit gesprek rustig verloopt en eventueel begeleid wordt door een neutrale derde, zoals een mediator of gezinscoach.

Lijkt het moeilijk om tot een oplossing te komen? Maak dan een lijst van mogelijke stappen:

• Praat met je kind, rustig en zonder oordeel
• Ga een gesprek aan met je ex-partner
• Schakel hulp in van een mediator
• Vraag advies bij een juridisch loket of aan hulpinstanties

Is er sprake van acuut gevaar of bijvoorbeeld ontvoering? Neem dan onmiddellijk contact op met de politie of Veilig Thuis.

Stel het belang van het kind altijd voorop en vermijd discussies in het bijzijn van het kind. Zo blijft het kind zich veilig voelen, ook als het contact tijdelijk stroef verloopt.

Belangrijkste punten

Een omgangsregeling en co-ouderschap regelen allebei het contact tussen kinderen en ouders na een scheiding, maar verschillen in verdeling van zorg en verantwoordelijkheden.

Bij een omgangsregeling woont het kind vooral bij één ouder, terwijl de andere ouder vaste contactmomenten heeft.

Co-ouderschap betekent dat beide ouders de zorg en opvoeding gelijkwaardig delen, met een evenwichtige tijdsverdeling.

Goede communicatie is cruciaal, vooral bij co-ouderschap, waar beslissingen in overleg worden genomen.

Veelgestelde vragen

Wat is het verschil tussen een omgangsregeling en een ouderschapsplan?

Een omgangsregeling is een onderdeel van het ouderschapsplan en beschrijft specifiek wanneer en hoe het kind contact heeft met de ouder bij wie het niet (hoofdzakelijk) woont. Een ouderschapsplan is breder en verplicht voor ouders met gezamenlijk gezag die uit elkaar gaan. Het bevat afspraken over de verdeling van de zorg- en opvoedtaken, de omgangsregeling, de informatie-uitwisseling tussen ouders en de verdeling van kosten voor de kinderen. De omgangsregeling heeft dus betrekking op contactmomenten met het kind, terwijl het ouderschapsplan het volledige pakket aan afspraken over het ouderschap na scheiding omvat.

Moet een ouderschapsregeling of co-ouderschap notarieel worden vastgelegd?

Een omgangsregeling of co-ouderschap hoeft niet notarieel te worden vastgelegd. Wel moeten ouders bij een scheiding met gezamenlijk gezag een ouderschapsplan opstellen, waarin zij onder andere afspraken maken over de omgang of co-ouderschapsregeling. Dit plan wordt vervolgens door de rechter beoordeeld en vastgelegd als onderdeel van de scheidingsprocedure. Een notaris komt hier dus niet aan te pas. De afspraken krijgen rechtskracht via de rechter, niet via een notariële akte. Alleen in uitzonderlijke gevallen, zoals bij het opstellen van een testament of het regelen van vermogensrechtelijke zaken, is een notaris nodig.

Wat is een echtscheidingsbeschikking?

Een echtscheidingsbeschikking is de officiële uitspraak van de rechter waarin het huwelijk formeel wordt ontbonden. Deze beschikking volgt na een verzoek tot echtscheiding en bevat ook eventuele beslissingen over zaken zoals het ouderschapsplan, alimentatie en de verdeling van bezittingen. Pas nadat de echtscheidingsbeschikking is ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand, is de scheiding juridisch definitief. De beschikking vormt dus het juridische bewijs van de scheiding en is nodig om bijvoorbeeld administratieve zaken te regelen na de ontbinding van het huwelijk.