Volledig overzicht van persoonsgegevens en bescherming

Persoonsgegevens vertellen iets over het individu en kunnen dus behoorlijk variëren. Hoewel deze gegevens vaak worden beschouwd als gevoelige informatie, spelen ze een belangrijke rol in ons dagelijkse digitale leven. 

In dit artikel ontdek je wat persoonsgegevens precies zijn en in welke verschillende contexten ze een rol spelen.

Wat is persoonlijke informatie?

Persoonsgegevens zijn alle details die betrekking hebben op een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon. Het betreft hier informatie die direct of indirect naar een individu te herleiden is. Als iemand jou dus zonder veel moeite te doen kan herkennen op basis van de informatie, dan beschouwen we dit als persoonlijke informatie. 

Je kunt de persoonsgegevens indelen in directe gegevens, zoals je geboortedatum, en indirecte gegevens, zoals een IP-adres. Sommige gegevens worden beschouwd als bijzondere persoonsgegevens, zoals medische gegevens of religieuze overtuigingen. Deze zijn gevoeliger en verdienen daarom extra bescherming.

De AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) stelt regels op met betrekking tot hoe deze gegevens moeten worden behandeld om jouw persoonlijke levenssfeer te beschermen. Het is essentieel om te weten welke gegevens als persoonlijk worden gezien, zodat je bewust kunt omgaan met zowel jouw privacy als die van anderen.

Een goed begrip van wat valt onder persoonsgegevens helpt ook bij het omgaan met juridische kwesties. Dit is vooral handig wanneer je te maken krijgt met organisaties die jouw gegevens willen verzamelen, opslaan of verwerken. Wanneer je weet wat persoonsgegevens zijn , kun je beter bepalen met wie en hoe je jouw gegevens deelt, zodat jij jouw persoonlijke levenssfeer zo goed mogelijk kan beschermen.

Welke gegevens beschouwt men als persoonsgegevens?

Persoonsgegevens zijn alle gegevens die iets over jou zeggen en direct of indirect naar je herleidbaar zijn. Denk aan je naam, adres en telefoonnummer, maar ook aan je burgerservicenummer (BSN) en andere identificatienummers.

1. Directe persoonsgegevens

Directe persoonsgegevens zijn direct aan jou gelinkt. Ze omvatten dingen zoals je pasfoto, geboortedatum en je burgerservicenummer (BSN). Deze gegevens worden vaak opgeslagen in een Basisregistratie Personen (BRP), dat wordt beheerd door de overheid.

2. Indirecte persoonsgegevens

Andere informatie, zoals je online aankoopgeschiedenis of camerabeelden waarop je herkenbaar bent, vallen ook onder persoonsgegevens. Zelfs je favoriete communicatie-app kan persoonlijke gegevens bevatten als het gaat om elektronische communicatie.

3. Gevoelige persoonsgegevens

Bepaalde gegevens, zoals je medische geschiedenis of religieuze overtuigingen, worden gezien als extra gevoelig. Het is cruciaal dat deze gegevens zorgvuldig worden beschermd, omdat ze een grotere impact kunnen hebben bij misbruik.

Het is essentieel dat je begrijpt welke informatie als persoonsgegevens wordt beschouwd. Dit kan je helpen bij het beheren van je persoonlijke gegevens in databases en bij het beschermen van je privacy.

Wat is persoonsgegevensverwerking?

Bij gegevensverwerking denk je vast aan het simpelweg opslaan van informatie, maar het gaat veel verder. De verwerking omvat immers alle handelingen die worden verricht met persoonsgegevens, gaande van het verzamelen, opslaan en verspreiden tot aanpassen, gebruiken of zelfs verwijderen van gegevens. 

Wie een klantenlijst bijhoudt, verwerkt die gegevens door ze bij te werken of te analyseren. Een webshop gebruikt dan weer klantinformatie voor gepersonaliseerde aanbiedingen. Vaak gebruikt men hierbij technologie, zoals e-mailsystemen en CRM-software. De wijze waarop je deze tools inzet, is onderdeel van hoe je gegevens verwerkt. Het is dus belangrijk om na te denken over wie toegang heeft tot welke data.

Bescherming van persoonsgegevens is cruciaal. De AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) formuleert duidelijke regels en eisen waaraan iemand die persoonsgegevens verwerkt moet voldoen. Dit zorgt ervoor dat persoonsgegevens op een veilige manier verwerkt worden. Bijzondere persoonsgegevens, zoals gezondheidsgegevens, vereisen extra waakzaamheid. Hier gelden strengere regels. Zorg daarom dat je goed op de hoogte bent van wat je moet doen om deze informatie te beschermen.

Als je persoonsgegevens verwerkt, is het belangrijk om transparant te zijn. Zorg dat de personen van wie je gegevens verzamelt, begrijpen waarvoor hun data gebruikt worden. Dit schept vertrouwen en zorgt voor een betere relatie met je klanten.

Wie verwerkt persoonsgegevens?

Zowel publieke als private entiteiten kunnen persoonsgegevens verwerken. Overheidsinstanties verzamelen gegevens voor administratieve en juridische doeleinden, terwijl bedrijven dit doen voor klantbeheer en marketing. Hoe en waarom ze dit doen, varieert sterk naargelang hun doelstellingen en activiteiten. 

Veel bedrijven gebruiken bijvoorbeeld persoonsgegevens om hun klantenservice en marketingactiviteiten te verbeteren. Soms verwerken derde partijen persoonsgegevens in opdracht van een andere organisatie. In dat geval is de ene partij de verwerker en de andere de verantwoordelijke.

Informatiemaatschappijen en andere digitale platforms verzamelen vaak persoonsgegevens om online diensten te leveren. Denk hierbij aan social media en streamingdiensten.

Daarnaast kunnen bevoegde autoriteiten persoonsgegevens verwerken voor het opsporen en vervolgen van strafbare feiten. Rechterlijke autoriteiten gebruiken deze gegevens bijvoorbeeld in rechtszaken om passende beslissingen te nemen.

Bij het verwerken van persoonsgegevens moeten organisaties voldoen aan strikte regels en richtlijnen, wat betekent dat ze alleen gegevens kunnen verzamelen en gebruiken met een geldige grondslag, zoals toestemming of wettelijke verplichtingen. 

Autoriteiten zoals de Autoriteit Persoonsgegevens in Nederland houden toezicht op de naleving van wetten zoals de AVG. Deze gegevensbeschermingsautoriteit beschermt jouw privacyrechten.

Wanneer is de EU-wetgeving inzake gegevensbescherming van toepassing?

De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), ook bekend als de General Data Protection Regulation (GDPR), is een belangrijke wet binnen de Europese Unie (EU). Deze wet is van toepassing sinds 25 mei 2018 en reguleert de verwerking van persoonsgegevens in alle EU-landen, waaronder Nederland.

De AVG geldt voor eender wie persoonsgegevens verwerkt en dus van individuen binnen de EU gegevens verzamelt, bewaart of gebruikt. Het maakt niet uit of jouw organisatie groot of klein is, de AVG geldt voor iedereen die met persoonsgegevens omgaat.

Een essentieel onderdeel van de AVG is dat persoonsgegevens alleen verwerkt mogen worden voor specifieke, expliciet omschreven en gerechtvaardigde doeleinden. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren met toestemming van de persoon, op basis van een overeenkomst, of als er een wettelijke verplichting bestaat. Het is belangrijk om transparant te zijn over waarom en hoe je gegevens verzamelt en verwerkt.

De Europese Unie heeft deze verordening ingevoerd om een uniforme bescherming van persoonsgegevens te garanderen, ongeacht waar binnen de EU de gegevensverwerking plaatsvindt. Zo kunnen individuen vertrouwen hebben in de bescherming van hun persoonsgegevens, ongeacht in welk Europees land ze zich bevinden.

Voor bedrijven en organisaties betekent de AVG ook dat zij zichzelf goed moeten informeren over hun verplichtingen. Het niet naleven van deze regels kan leiden tot boetes en aanzienlijke reputatieschade.

Als je meer wilt weten over je rechten of plichten onder de AVG, kun je de Autoriteit Persoonsgegevens in Nederland raadplegen, of de Europese Commissie voor bredere EU-informatie.

Beginselen voor het beschermen van persoonsgegevens

Wanneer je gegevens verwerkt, moet je rekening houden met enkele essentiële beginselen die instaan voor de bescherming van persoonsgegevens. Deze beginselen zijn vastgelegd in de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en zijn cruciaal voor het waarborgen van privacy en vertrouwen.

1. Rechtmatigheid, behoorlijkheid en transparantie

Gegevensverwerking moet altijd op een wettelijke manier gebeuren. Daarnaast moet de verwerking eerlijk zijn voor de betrokkene, en moet je transparant zijn over hoe de gegevens worden gebruikt.

2. Doelbinding

Gegevens mogen alleen worden verzameld voor welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde doeleinden. Indien men zich hier niet aan houdt, kan dat de resultaten van je verwerking en de bescherming van de betrokkenen in gevaar brengen.

3. Gegevensminimalisatie

Dit houdt in dat je alleen de persoonsgegevens verzamelt die je echt nodig hebt voor je doel. Zonder reden om meer gegevens vragen kan niet alleen juridisch risicovol zijn, maar schaadt ook het vertrouwen van je gebruikers in je systeem.

4. Juistheid

Je moet bij persoonsgegevensverwerking de juistheid van gegevens kunnen waarborgen. Zorg dus dat de informatie up-to-date en correct is. Dit is niet alleen een verplichting volgens de wetgeving, maar bevordert ook nauwkeurige besluitvorming.

5. Integriteit en vertrouwelijkheid

Integriteit en vertrouwelijkheid vereisen dat je passende beveiligingsmaatregelen treft om de data te beschermen tegen ongeoorloofde toegang of schade. Denk hierbij aan encryptie en veilige opslagmethoden.

6. Verantwoording

Dit betekent dat je altijd moet kunnen aantonen dat je voldoet aan de privacywetten en regels. Documenteer je processen goed en wees voorbereid op controles of audits.

Wanneer je deze beginselen volgt, zorg je voor een compliant en betrouwbaar systeem van persoonsgegevensverwerking.

Rechten inzake gegevensbescherming

Als het op persoonsgegevens aankomt, beschikt elk individu over bepaalde rechten om zijn/haar persoonsgegevens te beschermen. Dankzij deze rechten hou je de controle over hoe je gegevens worden verwerkt.

1. Recht op inzage

Het recht op inzage stelt je in staat om te zien welke gegevens over jou zijn verzameld en hoe ze worden gebruikt. 

2. Recht op autonomie en controle

Je kunt toestemming geven voor de verwerking van je persoonsgegevens. Dit betekent dat organisaties eerst jouw toestemming moeten vragen voordat ze je gegevens voor specifieke doeleinden mogen gebruiken. Zorg dat je goed begrijpt waarvoor je toestemming geeft. En blijf op de hoogte van hoe je gegevens worden gebruikt.

3. Recht op verwijdering

In sommige gevallen kun je eisen dat je gegevens worden verwijderd. Dit staat bekend als het recht op vergetelheid. Wanneer je vindt dat je gegevens niet langer relevant of accuraat zijn, kun je vragen om ze te verwijderen. Met dit recht kun je bepaalde informatie uit het digitale domein wissen.

4. Recht van bezwaar

Als je denkt dat een organisatie je persoonsgegevens niet correct verwerkt, kun je een klacht indienen. Als  blijkt dat de organisatie de privacywetgeving heeft overtreden, kan dit resulteren in een boete. 

Het is essentieel dat jij je rechten kent en actief gebruikmaakt van de mogelijkheden die de regelgeving biedt. Deze rechten beschermen immers je privacy en geven je de mogelijkheid om grip te houden op je persoonlijke gegevens. Zorg dat je weet welke stappen je kunt ondernemen als je het gevoel hebt dat je rechten geschonden worden.

Belangrijkste punten

De AVG regelt hoe persoonsgegevens binnen de EU worden verzameld, opgeslagen en gebruikt, zodat jouw gegevens goed beschermd zijn. 

Je hebt rechten zoals inzage, correctie en verwijdering van je gegevens, en je kunt bezwaar maken tegen bepaald gebruik. 

Organisaties zijn verplicht om passende maatregelen te nemen om persoonsgegevens te beveiligen en zorgvuldig te verwerken. 

De Autoriteit Persoonsgegevens handhaaft deze regels en kan boetes opleggen bij overtredingen.

Veelgestelde vragen

Welke gegevens worden niet als persoonsgegevens beschouwd?

Gegevens worden niet als persoonsgegevens beschouwd als ze geen betrekking hebben op een geïdentificeerde of identificeerbare persoon. Denk bijvoorbeeld aan bedrijfsnamen, anonieme enquêtegegevens of algemene statistische gegevens die niet herleidbaar zijn tot individuele personen. Deze gegevens vallen niet onder de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), omdat ze geen invloed hebben op iemands privacy.

Wat zijn bijzondere persoonsgegevens?

Bijzondere persoonsgegevens zijn gevoeliger van aard en vereisen extra bescherming. Dit omvat onder andere gegevens over ras of etnische afkomst, politieke opvattingen, religieuze of levensbeschouwelijke overtuigingen, gezondheidsinformatie en seksuele geaardheid. Het verwerken van deze gegevens is strikt gereguleerd onder de AVG om de persoonlijke integriteit van individuen te waarborgen.

Worden ongestructureerde papieren dossiers gecategoriseerd als persoonsgegevens?

Ja, ongestructureerde papieren dossiers kunnen persoonsgegevens bevatten als ze informatie bevatten over een geïdentificeerde of identificeerbare persoon. Ook al zijn deze gegevens niet digitaal, zolang ze gebruikt worden om personen te identificeren of contacteren, vallen ze onder de regels van de AVG. Zorgvuldige omgang en adequate bescherming zijn dus noodzakelijk.

Zijn gepseudonimiseerde gegevens nog steeds persoonsgegevens?

Gepseudonimiseerde gegevens zijn weliswaar minder direct herleidbaar naar een persoon, maar worden alsnog beschouwd als persoonsgegevens. Omdat de mogelijkheid bestaat om, mits toevoeging van aanvullende informatie, de gegevens terug te koppelen naar een individu, moeten organisaties deze gegevens beschermen volgens de AVG-normen. Daarnaast moeten ze erop toezien dat toegang tot aanvullende gegevens beperkt is.

Zijn geanonimiseerde gegevens persoonsgegevens?

Geanonimiseerde gegevens worden over het algemeen niet als persoonsgegevens beschouwd, mits ze onomkeerbaar zijn bewerkt zodat de betrokken personen niet langer identificeerbaar zijn. Het is essentieel dat de anonimiteit met geen enkel middel kan worden doorbroken. Alleen dan kunnen deze gegevens buiten de toepassing van AVG-regels gebruikt worden.

Zijn gegevens over overleden personen persoonsgegevens?

Nee, de AVG is niet van toepassing op gegevens van overleden personen. Het is aan lidstaten zelf om te bepalen hoe ze met deze informatie omgaan. In Nederland zijn hier specifieke wettelijke regelingen voor. Ondanks dat er geen strikte AVG-richtlijnen zijn, is het belangrijk om ethisch verantwoord met deze gegevens om te gaan.

Kunnen bedrijfsgegevens als persoonsgegevens worden beschouwd?

Bedrijfsgegevens worden meestal niet als persoonsgegevens beschouwd, tenzij ze betrekking hebben op een individu, zoals een zelfstandige of een eenmanszaak. Wanneer bedrijfsinformatie persoonlijke gegevens van personen bevat, zoals contactinformatie van een consultant, worden deze wel volgens de AVG-normen behandeld en moeten ze beschermd worden.

Kun je persoonsgegevens doorgeven?

Ja, het is mogelijk om persoonsgegevens door te geven, maar dit moet gebeuren in overeenstemming met de AVG. Dit betekent dat er een wettelijke basis moet zijn voor de overdracht, zoals toestemming van de betrokkene of een wettelijke verplichting. Bij internationale doorgifte moet bovendien rekening worden gehouden met extra regelgeving.

Welke documenten heb je nodig voor het verwerken van persoonsgegevens?

Bij de verwerking van persoonsgegevens zijn diverse documenten belangrijk, waaronder een verwerkingsregister, verwerkersovereenkomsten met derden en een privacybeleid. Deze documentatie helpt bij het naleven van de AVG, biedt transparantie en toont aan hoe de gegevens worden beschermd. Zorg ervoor dat deze documenten altijd actueel, volledig en juist zijn.