Alles over jouw samenlevingsvorm in één gids

Een samenlevingscontract is eenvoudiger en geeft je de regie in handen, terwijl een geregistreerd partnerschap meer regelingen bevat, maar ook extra verplichtingen met zich meebrengt. Kiezen tussen de twee hangt vaak af van persoonlijke voorkeuren en de specifieke situatie waarin jullie je bevinden.

Samenlevingscontract en geregistreerd partnerschap versus huwelijk

1. Huwelijk, trouwen en juridische status

Trouwen is een officiële en meer traditionele verbintenis. Het huwelijk brengt automatisch bepaalde rechten en plichten met zich mee. Je hebt bijvoorbeeld de keuze tussen gemeenschap van goederen of huwelijkse voorwaarden. Met gemeenschap van goederen wordt al het vermogen samen gedeeld, terwijl huwelijkse voorwaarden specifieke afspraken maken over wat van wie is.

2. Geregistreerd partnerschap

Een geregistreerd partnerschap is qua juridische status bijna gelijk aan een huwelijk. Bij een geregistreerd partnerschap hoef je echter geen 'jawoord' te geven tijdens de ceremonie. Je kunt het partnerschap makkelijker ontbinden dan een huwelijk, tenzij er minderjarige kinderen betrokken zijn. Het partnerschap kan zelfs zonder rechterlijke tussenkomst worden beëindigd als er geen kinderen zijn.

3. Samenlevingscontract

Een samenlevingscontract is minder juridisch bindend dan de andere twee. Je maakt zelf afspraken over zaken als financiën en bezittingen. Er zijn geen automatische rechten of plichten, wat betekent dat je echt zelf om de tafel moet gaan zitten om alles goed te regelen.

4. Rechten en plichten

Bij een huwelijk en geregistreerd partnerschap zijn er automatische regels over het gezag over kinderen en erfrecht. In een samenlevingscontract moet je dit soort zaken handmatig vastleggen. Vergeet niet om belangrijke zaken te regelen, zoals het doorgeven van wijziging van je medische contactpersoon of verzekering. 

Een samenlevingscontract is dus flexibel en informeel, maar biedt weinig automatische rechten. Een geregistreerd partnerschap en huwelijk zijn formeel en bieden vergelijkbare rechten en plichten. Het grootste verschil tussen deze twee zit in de ceremonie en culturele betekenis: een huwelijk heeft vaak meer symbolische waarde. Aan de hand van deze informatie kun je beslissen welk soort verbintenis het beste bij jouw situatie past. Houd hierbij rekening met de wensen van je partner.

Vereisten voor een geregistreerd partnerschap volgens de Nederlandse wet

Als je een geregistreerd partnerschap wenst aan te gaan in Nederland, dien je rekening te houden met enkele belangrijke vereisten. Hou er ook rekening mee dat een geregistreerd partnerschap veel lijkt op een huwelijk, maar toch enigszins verschilt.

1. Leeftijd

Zowel jij als je partner moeten beiden minimaal 18 jaar oud zijn. Als een van jullie jonger is dan 18, is toestemming van de ouders of voogd vereist.

2. Relatiestatus

Je mag uiteraard niet getrouwd zijn of in een ander geregistreerd partnerschap zitten. Dit zou automatisch annulering tot gevolg hebben.

3. Nationaliteit

Als één van jullie een andere nationaliteit heeft of in het buitenland heeft gewoond, kan het recht van een ander land van toepassing zijn. Het is dan verstandig om juridisch advies in te winnen.

4. Partnerschapsvoorwaarden

Hoewel het opstellen van partnerschapsvoorwaarden niet verplicht is bij een geregistreerd partnerschap, is het wel verstandig om te bespreken of extra voorwaarden, zoals bijvoorbeeld regelingen over het verdelen van schulden, nodig zijn. Stel je geen extra voorwaarden op, dan gelden automatisch de standaardregels van de wet. In Nederland valt een geregistreerd partnerschap dan onder de algehele gemeenschap van goederen.

Een geregistreerd partnerschap kun je laten registreren bij de burgerlijke stand van je gemeente. Vergeet zeker niet om geldige identiteitsbewijzen mee te nemen. Zorg dat je goed voorbereid bent en alle benodigde documenten regelt voor je de stap naar een geregistreerd partnerschap zet.

Hoe registreer je een partnerschap in Nederland? 5 stappen 

1. Bespreek jullie wensen

Het is belangrijk om samen te bepalen welke afspraken jullie willen vastleggen in het geregistreerd partnerschap. Denk na over zaken als financiën, woning en het verdelen van de zorg voor kinderen.

2. Kies een gemeente

Kijk bij welke gemeente je het partnerschap wilt registreren. Dit kan meestal online geregeld worden. Controleer de beschikbaarheid van data en tijden. Je kunt zelf een locatie kiezen of naar het gemeentehuis gaan.

3. Maak een afspraak bij de burgerlijke stand

Maak een afspraak met de ambtenaar van de burgerlijke stand. Deze persoon begeleidt jullie door het proces en zorgt ervoor dat alles wettelijk en correct verloopt. Tijdens de afspraak wordt er een akte van jullie partnerschap opgesteld.

4. Zorg voor getuigen

Je hebt minimaal twee meerderjarige getuigen nodig. Controleer hoeveel getuigen je mag of moet hebben volgens jullie gemeente. Getuigen zijn essentieel voor de rechtsgeldigheid van het partnerschap.

5. Onderteken de akte

Tijdens de ceremonie onderteken je samen met de getuigen de huwelijksakte. Dit zorgt ervoor dat je partnerschap officieel wordt geregistreerd. Vanaf dat moment ben je formeel partners.

Geregistreerd partnerschap in Nederland voor wie woont in het buitenland

Woon je als Nederlander in het buitenland en wil je een geregistreerd partnerschap aangaan? Hou er dan rekening mee dat dit invloed kan hebben op hoe en waar het partnerschap wordt erkend. Zorg ervoor dat je partnerschap wordt geregistreerd in het lokale register van het land waar je verblijft. Contacteer de Nederlandse ambassade of het  consulaat voor meer informatie.

1. Registratie in Nederland

Hoewel je in het buitenland woont, kan het nuttig zijn om je partnerschap in Nederland te registreren. Dit kan helpen bij administratieve zaken, bijvoorbeeld als je besluit om terug te verhuizen naar Nederland. Houd er rekening mee dat de registratie in Nederland ervoor zorgt dat je partnerschap ook wordt opgenomen in de Basisregistratie Personen (BRP).

2. Documenten en procedures

Je hebt diverse documenten nodig, zoals een geboorteakte en identiteitsdocument. Sommige landen vereisen bovendien extra documenten, zoals een ongehuwdverklaring, die je mogelijk moet aanvragen in je geboorteland. Wanneer je reeds lang in het buitenland woont, kun je dit ook aanvragen in het land waar je verblijft. 

Een geregistreerd partnerschap wordt in sommige landen als gelijkwaardig aan een huwelijk beschouwd. Dit biedt rechten die vergelijkbaar zijn met die van getrouwde partners voor immigratie- en verblijfsdoeleinden. Controleer goed de regelgeving en ga na of er culturele verschillen zijn. Het kan zinvol zijn om juridisch advies in te winnen om verwarring te voorkomen.

Een geregistreerd partnerschap omzetten in een huwelijk

Als je een geregistreerd partnerschap wil omzetten naar een huwelijk, dien je te weten hoe dat in zijn werk gaat.

1. Contacteer gemeente

Ten eerste moet je contact opnemen met de gemeente om de vereisten en formaliteiten te bespreken. Vaak moet je een afspraak maken voor de omzetting.

2. Verzamel documenten

Verzamel de benodigde documenten, zoals identiteitsbewijzen en de akte van geregistreerd partnerschap. Afhankelijk van de gemeente kunnen extra documenten noodzakelijk zijn.

3. Organiseer een ceremonie

Wanneer je een geregistreerd partnerschap aangaat, geef je elkaar officieel het jawoord, wat vergelijkbaar is met een huwelijksceremonie. Dit ceremoniële moment is het belangrijkste onderdeel van de omzetting. 

4. Registreer bij de burgerlijke stand

Na de huwelijksceremonie wordt het huwelijk geregistreerd in de registers van de burgerlijke stand. Zo ben je officieel getrouwd volgens de Nederlandse wet.

Vergeet niet dat deze stap onomkeerbaar is. Sinds 2009 kun je een huwelijk niet meer omzetten in een geregistreerd partnerschap.

Kinderen en ouderschap in een samenlevingscontract

Als je een samenlevingscontract hebt en kinderen krijgt, is het cruciaal om een aantal zaken juridisch te regelen. Dit geldt vooral voor het ouderlijk gezag. Bij een samenlevingscontract krijg je namelijk niet automatisch het ouderlijk gezag over jullie kind. Je moet hiervoor stappen ondernemen.

Erkenning van het kind is de eerste stap. Dit houdt in dat de vader het kind officieel erkent, een juridische handeling die essentiële rechten en plichten met zich meebrengt. Pas na deze erkenning kun je samen het ouderlijk gezag aanvragen.

Je kunt bij de rechtbank het ouderlijk gezag regelen. Dit gezag geeft je het recht en de plicht om je kind op te voeden. Dit omvat zowel de dagelijkse als financiële verantwoordelijkheid. Zonder dit gezag kun je juridisch beperkt zijn en heb je bijvoorbeeld geen beslissingsrecht wat betreft medische behandelingen of schoolkeuze.

In een samenlevingscontract moeten de partijen zelf afspraken maken over de verdeling van de kosten voor de kinderen, zoals voeding, kleding en schoolgeld. In tegenstelling tot een huwelijk of geregistreerd partnerschap is er ook geen automatische kinderbijslagregeling. Het is raadzaam om hierover duidelijke afspraken te maken en deze vast te leggen in het contract.

Financiën en bezittingen in een samenlevingscontract

Wanneer je een samenlevingscontract opstelt, zijn afspraken over financiën en bezittingen cruciaal. Zo voorkom je misverstanden en potentiële problemen in de toekomst.

Het is belangrijk dat je duidelijke afspraken maakt over wie verantwoordelijk is voor welke kosten, zoals dagelijkse uitgaven en onverwachte kosten.

Met betrekking tot bezittingen, kun je aangeven welke spullen gezamenlijk zijn en welke eigendom blijven van één partij. Dit geldt ook wanneer jullie samen een huis kopen. Duidelijke afspraken voorkomen conflicten.

Als jullie besluiten om samen een huis te kopen, moet je nadenken over de verdeling van de hypotheeklasten. Wil je dat deze gelijk verdeeld worden, of gebruik je het individuele inkomen als basis? Het kan handig zijn om dit vast te leggen in het contract.

In het samenlevingscontract kun je ook pensioenrechten opnemen. Op deze manier kunnen jullie afspraken maken over de verdeling van pensioen indien jullie uit elkaar gaan. Dit geeft zekerheid over de financiële toekomst.

Schulden zijn een ander belangrijk onderwerp. Bepaal wie aansprakelijk is voor bestaande schulden en voor nieuwe schulden die na het samenwonen ontstaan. Dit voorkomt dat je verantwoordelijk wordt voor schulden waar je niet mee akkoord bent gegaan of geen weet van had.

Ten slotte kun je nadenken over de afspraken rondom erfenis en erfgenaam worden. Bepaal of je partner recht heeft op jouw erfenis als je komt te overlijden. Dit kan onnodige complicaties voor je nabestaanden voorkomen.

Belangrijkste punten

Een samenlevingscontract biedt flexibiliteit en minder verplichtingen, maar geeft ook minder juridische bescherming, zoals geen automatisch erfrecht. 

Een geregistreerd partnerschap lijkt meer op een huwelijk en biedt meer zekerheid, waaronder automatisch erfrecht en wettelijke verplichtingen. 

De keuze hangt af van je behoefte aan vrijheid versus juridische bescherming. 

Het is belangrijk om goed na te denken over wat het beste past bij jouw persoonlijke situatie en wensen.

Veelgestelde vragen

Wat gebeurt er wanneer stellen samenwonen zonder enige officiële overeenkomst?

Als je samenwoont zonder officiële overeenkomst, heb je geen wettelijke verplichtingen tegenover elkaar. Dit betekent dat er geen rechten zijn wat betreft bezittingen, erfenissen of alimentatie als jullie uit elkaar gaan. Vermogensdeling gebeurt niet automatisch en elk behoudt zijn persoonlijke eigendommen. Dit kan juridische complicaties met zich meebrengen als er bijvoorbeeld kinderen in het spel zijn of als je samen een huis koopt.

Hoe kun je een geregistreerd partnerschap beëindigen?

Het beëindigen van een geregistreerd partnerschap kan zonder tussenkomst van de rechter als er geen minderjarige kinderen zijn. In dat geval regel je dit via een advocaat of notaris. Zijn er wel kinderen, dan moet je een verzoek indienen bij de rechtbank en zal de rechter beslissen. In beide gevallen is het verstandig om afspraken vast te leggen, vooral rond de verdeling van bezittingen en eventuele alimentatie.

Hoe beïnvloedt samenwonen de belasting?

Samenwonen kan invloed hebben op je belastingaangifte. Woon je samen met een partner, dan kun je mogelijk als fiscale partners worden beschouwd. Dit kan leiden tot belastingvoordelen, zoals het verdelen van aftrekposten zoals hypotheekrente of zorgkosten. Het is raadzaam om bij de Belastingdienst na te gaan wat in jullie situatie van toepassing is en of er voordelen te behalen zijn door samen te wonen.

Moet een samenlevingscontract worden genotarieerd?

Een samenlevingscontract hoeft niet genotarieerd te worden, maar het biedt wel meer zekerheid. Een notarieel contract is immers rechtsgeldig, wat helpt bij conflicten, bijvoorbeeld over de verdeling van bezittingen. Banken en andere instellingen erkennen vaak alleen een notarieel samenlevingscontract bij het aanvragen van bijvoorbeeld een gezamenlijke hypotheek. Zelf opstellen kan ook, maar dit heeft minder juridische kracht.

Wie kan geen geregistreerd partnerschap aangaan?

Niet iedereen komt in aanmerking voor een geregistreerd partnerschap. Personen die al gehuwd zijn of een bestaand geregistreerd partnerschap hebben, kunnen geen nieuw partnerschap aangaan. Daarnaast moeten beide partijen meerderjarig en wilsbekwaam zijn. Personen van hetzelfde geslacht kunnen net als heteroseksuele stellen een geregistreerd partnerschap aangaan. Buitenlanders moeten vaak aan specifieke voorwaarden voldoen.

Wat kan in het samenlevingscontract worden opgenomen?

In een samenlevingscontract kun je afspraken vastleggen over de verdeling van kosten, eigendommen en vermogen. Verder kun je zaken regelen zoals partneralimentatie, verblijvingsbeding bij overlijden en afspraken met betrekking tot huishoudelijk werk of kinderopvang. Het is belangrijk om afspraken duidelijk vast te leggen om misverstanden of conflicten te voorkomen.

Is een samenlevingscontract juridisch bindend in Nederland?

Ja, een samenlevingscontract is juridisch bindend als het correct is opgesteld en ondertekend. Dit betekent dat de afspraken die hierin zijn opgenomen, door de rechter kunnen worden afgedwongen. Een notarieel samenlevingscontract biedt echter meer rechtszekerheid. Het geeft duidelijkheid voor beide partners en wordt erkend door banken en andere instellingen, wat belangrijk is bij financiële zaken.

Wat zijn de regels voor ouderschap in een geregistreerd partnerschap tussen twee vrouwen?

Bij een geregistreerd partnerschap tussen twee vrouwen wordt de vrouw die het kind baart automatisch als ouder erkend. De andere partner kan het kind erkennen en hierdoor ook juridisch ouder worden. Dit betekent dat ze dezelfde rechten en plichten heeft als de biologische moeder, zoals gezag en erfrecht. Het is belangrijk om deze erkenning tijdig en correct te regelen via de gemeente.

Wat zijn de regels voor ouderschap in een geregistreerd partnerschap tussen twee mannen?

Voor twee mannen in een geregistreerd partnerschap is de procedure voor ouderschap complexer. Een man kan geen juridisch ouder worden bij de geboorte van een kind, tenzij via adoptie. Dit proces moet via de rechter gebeuren en vereist toestemming van de biologische moeder. Zonder adoptie heeft de niet-biologische vader geen juridische rechten of plichten, zoals opvoedingsrecht of erfrecht.

Maak juridische documenten snel en makkelijk

Geen dure advocaten meer nodig – juridisch goedgekeurde documenten zelf maken

Altijd en overal ter wereld te gebruiken

Up-to-date gepersonaliseerde juridische documenten

Document maken

Sluit voorbeeld

Document Popup Title

Dit is een voorbeeld. Het uiteindelijke document wordt aangepast op basis van de informatie die je in de volgende stappen verstrekt.

Document maken